smokefree

Танд тулгарах бэрхшээлүүд

Тамхинаас гарах нь сорилт юм. Гэхдээ та тулгарах бэрхшээлийг урьдчилан мэдэж, бэлтгэлтэй байх нь зорилгодоо хүрэхэд тус болно.

Share on facebook
Хуваалцах
Share on twitter
Жиргэх


Тамхи татах хүсэл төрүүлдэг хүчин зүйлсийг мэдэх

Тамхинаас гарах үед хамгийн их тэвчээр шаарддаг нь тамхи татах хүсэл төрүүлэгч хүчин зүйлс юм. Тэдгээрийг мэдэж аван, зайлсхийх бэлтгэлтэй байснаар тамхи  таталгүй тууштай байхад тусална. 

Тамхи татах хүсэл төрүүлдэг хүчин зүйлс гэдэгт стресстэй нөхцөл байдал, кофе уух, үдэшлэгт явах эсвэл тамхины үнэр үнэртэх гэх мэт зүйлс багтана. Хүмүүсийн тамхи татах хүсэл төрүүлэгч хүчин зүйлс өөр өөр байж болдог ба эмэгтэйчүүдэд илүү тохиолддог хүчин зүйлс ч гэж байдаг. Өөрт нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг мэдснээр та хорхойслоо удирдахад туслахаас гадна хорхойслыг багасгадаг. 

1. Сэтгэл хөдлөлийн хүчин зүйлс

Сэтгэл хөдлөлдөө автах нь тамхи татах хүслийг төрүүлдэг. Энэ нь тамхи татдаг хүмүүст элбэг тохилддог бөгөөд гуньж гутрах, уйтгарлах, уурлах, цухалдах болон бухимдах зэрэгт эмэгтэйчүүд илүү мэдрэг байдаг. Тиймээс сэтгэл санаа муу байх, бухимдалтай байх нь эмэгтэйчүүдийг тамхинаас гарахад хүндрэлтэй болгодог. 

Тамхи татах хүсэл төрүүлдэг хүчин зүйлс гэдэгт стресстэй нөхцөл байдал, кофе уух, үдэшлэгт явах эсвэл тамхины үнэр үнэртэх гэх мэт зүйлс багтана. Хүмүүсийн тамхи татах хүсэл төрүүлэгч хүчин зүйлс өөТамхи татах нь магадгүй таныг тайвшруулж, сэтгэл санааг өргөж байгаа мэт боловч энэ нь түр зуурых бөгөөд сэтгэл тавгүйтэхэд нөлөөлж буй асуудлыг шийдэхгүй. Тамхигүйгээр бухимдлаа тайлж, сэтгэл санаагаа өргөхөд туслах арга барилууд байдаг гэдгийг санаарай.р өөр байж болдог ба эмэгтэйчүүдэд илүү тохиолддог хүчин зүйлс ч гэж байдаг. Өөрт нөлөөлж буй хүчин зүйлсийг мэдснээр та хорхойслоо удирдахад туслахаас гадна хорхойслыг багасгадаг. 

2. Орчны хүчин зүйлс

Тамхи татахаа болиход тамхийг санагдуулах олон зүйлтэй тэмцэх хэрэг гарна. Таны өдөр тутмын амьдралд тамхийг санагдуулах орчны хүчин зүйлс олон байдаг. Эдгээр нь эмэгтэйчүүдэд илүү тохиолддог байж магадгүй.

3. Үйлдлийн хүчин зүйл

Энэ нь таны тамхи татахыг ихэвчлэн багтаадаг амьдралын үйлдлүүд юм. 

Жишээлбэл: 

  • Архи, согтууруулах ундаа болон кофе хэрэглэх 
  • Зурагт үзэх 
  • Жолоодох 
  • Хоол идсэний дараа гэх мэт 
 

Эдгээр үйлдлүүдтэй тамхины уялдаа хамаарлыг таслахын тулд түүнийг өөр үйлдлээр (Жишээ нь: бохь зажлах, хатуу чихэр хүлхэх гэх мэт) орлуулах явдал юм.  

4. Нийгмийн хүчин зүйлс

Нийгмийн хүчин зүйлд бусад хүмүүс тамхи татдаг арга хэмжээ, үйл ажиллагаанууд багтана. Жишээ нь: 

  • Баар, цэнгээний газар 
  • Үдэшлэг, бусад нийгмийн арга хэмжээ   
  • Өөр хэн нэгнийг тамхи татахыг харах 
  • Тамхи татдаг найзтайгаа хамт байх 
  • Том арга хэмжээг тэмдэглэх гэх мэт 

Хэрэв та удаан хугацаанд тамхи татсан бол, таны бие никотинд дассан байдаг. Тамхийг хаяхад илрэх үгүйлэх хам шинжүүд нь таны тамхи татах хүслийг сэдээдэг. Үгүйлэх хам шинжийн хүчин зүйлсээс дурдвал: 

  • Тамхины амт 
  • Тамхины утааны үнэр 
  • Тамхи, асаагуур болон шүдэнз 
  • Гарт, эсвэл аманд ямар нэгэн зүйл дутагдах  
  • Тайван бус эсвэл бусад үгүйлэх шинж тэмдэгүүд илрэх 

5. Үгүйлэх хам шинжийн хүчин зүйлс

Хэрэв та удаан хугацаанд тамхи татсан бол, таны бие никотинд дассан байдаг. Тамхийг хаяхад илрэх үгүйлэх хам шинжүүд нь таны тамхи татах хүслийг сэдээдэг. Үгүйлэх хам шинжийн хүчин зүйлсээс дурдвал: 

  • Тамхины амт 
  • Тамхины утааны үнэр 
  • Тамхи, асаагуур болон шүдэнз 
  • Гарт, эсвэл аманд ямар нэгэн зүйл дутагдах  
  • Тайван бус эсвэл бусад үгүйлэх шинж тэмдэгүүд илрэх 

Үгүйлэх хам шинжийн хүчин зүйлсийг даван туулах аргууд байдаг. Өөрийгөө сатааруулж, завгүй байж, тамхи татах хорхойслоо даван туулаарай. 

Share on facebook
Хуваалцах
Share on twitter
Жиргэх

Хорхойсолтойгоо тэмцэх

Тамхинаас гарах хэцүү гэдэг нь нууц биш юм. Таныг тамхи татахад хүргэж буй бүх хүчин зүйлсээс зайлсхийхэд хэцүү бөгөөд тэдгээрийг даван туулж сурахад дадлага, туршлага хэрэгтэй болдог. Тамхи татах маш их тэр хүслийг дарахад төлөвлөгөөтэй байх нь чухал. 

Тамхины хорхойсол хэцүү бөгөөд танд тамхи татах маш хүчтэй хүслийг төрүүлдэг. Сайн мэдээ нь гэвэл хорхойсол түр зуурынх байдаг ба энэ хугацааг өнгөрүүлж, хийж болох сэтгэл санаагаа дээшлүүлэх олон зүйлс байдаг гэдгийг санаарай. Хорхойсолын үед та хийх зүйлсийн жагсаалтаа гаргах х:эрэгтэй. Жишээлбэл:

  • Ам болон гараа байнга завгүй байлгах. Бохь зажилах, гаа хүлхэх, гаатай чихэр идэх гэх мэт 
  • Дасгал хөдөлгөөн. Гадуур алхах, дугуй унах, усанд сэлэх. Дасгал хөдөлгөөн хийх нь таныг тамхи татахаас сэргийлж чадна.  
  • Өдөр тутмын зуршил болсон хийдэг зүйлсээ өөрчлөх. Жишээлбэл: кофе уудаг цагаа өөрчлөх, хоол идсэний дараа шүдээ угаах 
  • Бусдад тамхинаас гарч байгаагаа зарлах. Таньтай байнгын харилцаатай найз нөхөд болон гэр бүлийн хүмүүстээ тамхинаас гарч буйгаа хэлж, таны дэргэд тамхи татахгүй байхыг хүсэж, сануулаарай. Тэд таныг дэмжиж, танд тамхилах санал тавихгүй 
  • Никотин орлуулах эмчилгээ. Тамхины хорхойсолыг дарах, тамхинаас гарахад  хөнгөвчилж өгнө 
  • Тамхи татдаг орчинд байхдаа бэлтгэлтэй байх. Тамхинаас гарсаны эхний хэдэн долоо хоног, сард тамхи татдаг хүмүүс, тамхины цэгүүдээс аль болох зайлсхийх хэрэгтэй. Тамхины үнэр болон бусад сэдээх хүчин зүйлс танд тамхийг сангалзахад хүргэх эрсдэлтэй.  
  • Гүнзгий амьсгал авах. Стресстэй үед хүний амьсгал өнгөц, богино болдог. Энэ нь таны стрессийг улам ихэсгэж, бие тавгүйрэхэд хүргэнэ 
  • Сэтгэл санаа, мэдрэмжээ илэрхийлэх. Та өөрийн сөрөг мэдрэмжээ ярилцаж, инээж, уйлж эсвэл бичиж илэрхийлж болно. Та өөрийн бухимдал, зовоож буй асуудлуудтай ганцаараа тэмцэх шаардлагагүй. Гэр бүл, найз нөхөд, таны зөвлөгч эсвэл хайртай хүнээсээ тусламж дэмжлэг авч болно шүү дээ.

Үгүйлэх хам шинжийг даван туулах

Тамхи татахаа больсноор таны бие никотин орж ирэхгүй байгаад дасан зохицож эхэлдэг. Энэ нь танд эхлээд тааламжгүй байх боловч үүнийг даван туулах аргууд байдаг. 

Никотин үгүйлэх хам шинж гэдэг нь никотин таны биед орж ирэхээ больсноор танд мэдрэгдэж буй тааламжгүй шинж тэмдгүүд юм. Никотин нь тамхинд агуулагддаг мансууруулан донтуулах гол бодис юм. Ихэнх тамхи татдаг хүмүүст үгүйлэх хам шинжүүд хэдэн өдрөөс хоёр долоо хоног хүртэл үргэлжилдэг. Тамхи татдаг хүн бүрт үгүйлэх хам шинж өөр өөрөөр илэрдэг. Никотин үгүйлэх хам шинжүүдэд:  

  • Тамхи татах маш хүчтэй хорхойсол 
  • Гуниглах, тайван бус болох, цухалдаж уцаарлах 
  • Унтаж чадахгүй байх 
  • Анхаарал төвлөрүүлж, бодоход бэрхшээлтэй байх 
  • Хэвийнээс илүү их өлсөж, жин нэмэх

Үгүйлэх хам шинжийн үеэр сэтгэл санаа өөрчлөгдөх болон сөрөг мэдрэмж нь ялангуяа эмэгтэйчүүдэд тамхи татах хүслийг сэдээх хүчтэй хүчин зүйл болдог. Үгүйлэх хам шинжийн үед сэтгэл санаанд гарч буй өөрчлөлтийг хянаж сурах нь эмэгтэйчүүдэд тууштай тамхи татахгүй байхад маш чухал юм. Үгүйлэх хам шинжүүдийг  хянаж, даван туулахад туслах зөвлөмжийг дагаарай. 

  • Үгүйлэх хам шинж, хорхойслыг эрүүл аргаар буюу тамхи татахгүйгээр даван туулах чадваруудыг хөгжүүлэх. 
  • Жирэмсэн биш, эсвэл жирэмслэхээр төлөвлөөгүй бол никотины орлуулах эмчилгээг давхар хийх нь хорхойсолын шинжүүдийг бүдгэрүүлэхэд тустай. Энэ талаар эмчтэйгээ зөвлөлдөх нь зүйтэй    
  • Үгүйлэх хам шинжийг арилгах аргуудыг сурах.

Тамхинаас гарах явцад хамгийн гол тулгардаг зүйл бол үгүйлэх хам шинж юм. Олон хүн тааламжтай мэдрэмж авахын тулд тамхи дахин татаж эхэлдэг. Дэмжлэг авч болох хэдэн арга байна. үүнд:  

  • Хайртай хүнээ түших. Найз нөхөд, гэр бүлдээ тамхинаас гарах нь таны сэтгэл санаа болон тэсвэр тэвчээрийг алдагдуулж, ааш занд нөлөөлж болохыг мэдэгдээрэй. Тиймээс таныг ойлгож, дэмжихийг хүсэж, сануулаарай. 
  • Smoke free Mongolia. Smoke free Mongolia фейсбүүк хуудаст зочилон мэдээлэл авч, тамхинаас гарах “цахим туслах”-д нэгдээрэй.

Тамхийг хаяснаар таны сэтгэл санааны байдал муудах талруу өөрчлөгдөх боломжтой ба энэ нь үгүйлэх шинжийн нэг хэсэг юм. Зарим хүмүүс бусдыг бодвол илүү их гунигладаг. Та магадгүй тайван бус эсвэл уцаартай болж болно. Хэрэв та 2 долоо хоногоос дээш уйтгар гунигтай, сэтгэл санаагаар унаж байвал энэ нь сэтгэл гутрал байх боломжтой юм.  

Та сэтгэл гутралтай гэж бодвол аль болох тамхи татахгүй байхыг хичээдэг юм шүү. Мэргэжлийн, мэргэшсэн хүнтэй холбогдож тамхи татахгүйгээр сэтгэл гутралыг эмчлэх аргын талаар заавал ярилцаарай. 

Сэтгэл гутралтай хүмүүс заримдаа өөрийгөө гэмтээх болон үхэх ч талаар боддог. Хэрэв та эсвэл таны мэддэг хэн нэгэн ийм мэдрэмжтэй бол заавал туслалцаа аваарай.  Наркологийн эмнэлгийн нээлттэй утас 1800-1893 эсвэл СЭМҮТ

Share on facebook
Хуваалцах
Share on twitter
Жиргэх
Г. Зулхүү болон Т. Хулан эмчийн баг танд туслахад бэлэн байна.
МЕССЕНЖЕР ЧАТАД СУУРИЛСАН ЦАХИМ ТУСЛАХ

Хөтөлбөрийг санаачлан хэрэгжүүлэгч: ОНОМ САН

Хамтран ажиллагч байгууллага: Нийслэлийн эрүүл мэндийн газар, Наркологийн эмнэлэг

#SmokeFreeMongolia #OnomFoundation

Санал хүсэлтээ бидэнд илгээгээрэй.

2020 | Onom Foundation